MİTHAT YURDAKUL Ankara – Hazırlanan taslağa göre, belediye atıklarının azaltılmasına yönelik mevcut ekonomik araçlar çeşitlendirilecek. Bu kapsamda “depolama vergisi” getirilecek. Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) yaklaşan gıda ürünlerinin satışı hızlandırılacak.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, kamu kurumları ve özel sektörün katılımıyla düzenlenen çalıştayların ardından Ulusal Döngüsel Ekonomi kapsamında, eylem planı taslağı hazırladı. Avrupa Birliği’nin de desteklediği proje kapsamında atık yönetiminde verimlilik sağlamak için hazırlanan eylem planı, 2024-2028 yıllarını kapsıyor. Eylem planı taslağında yer alan bazı düzenlemeler şöyle:
■ Belediye atıklarının azaltılmasına yönelik mevcut ekonomik araçlar çeşitlendirilecek. Bu kapsamda depolama vergisi getirilecek. Bu plan kapsamında Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Çevre Ajansı ve yerel yönetimler birlikte çalışacak. Depolama vergisi bazı Avrupa ülkelerinde uygulanıyor; ev atıkları, endüstriyel-ticari atıklar ve kamu kurumlarının atıkları miktarına göre vergilendiriliyor. Böylece geri dönüşüm teşvik ediliyor.
■ Türkiye’de geri dönüşüm imkanı bulunan kritik hammadde içeren atıkların yurtdışına gönderilmesi kısıtlanacak ya da engellenecek.
■ Daha dayanıklı, yeniden kullanılabilir, onarılabilir ve güncellenebilir ürünlerin tasarımı, üretimi ve kullanımı teşvik edilecek.
■ Ürünlerin geri dönüştürülmüş malzeme içeriğini içerecek şekilde “dijital ürün pasaportu” uygulaması hazırlanacak.
■ Atık ihtisas organize sanayi bölgeleri oluşturulacak.
■ Nadir toprak elementleri içeren atıkların geri kazanımı teşvik edilecek.
■ Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) yaklaşan ürünlerin satışı hızlandırılacak.
■ Döngüsel ekonomi modellerinin yaygınlaşmasına yönelik faiz oranı ve vergi indirimi gibi teşvik modelleri oluşturulacak.
■ Tarımsal atıklar ve gıda atıklarının hayvan yemi olarak işlenebileceği tesisleri kayıt altına alacak dijital veri altyapısı oluşturulacak.
Gıda atıkları geri kazandırılacak
■ Gıda atıklarının geri kazanımının ve elde edilen ürünlerin kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla teşvik mekanizmaları iyileştirilecek.
■ Eko-tasarım başta olmak üzere, döngüsel ekonominin getireceği yeni beceri ve iş kollarına yönelik mesleki standartlar hazırlanacak.
■ Döngüsel ekonomi prensipleri, bölgesel kalkınma planlarına dahil edilecek.
■ Atık sevkiyatı, ithalatı ve ihracatına dair uygulamalar, Avrupa Birliği mevzuatı ve ulusal öncelikler gözetilerek güncellenecek.
■ Daha kaliteli geri dönüştürülmüş malzeme temini için teşvik mekanizmaları oluşturulacak.
■ Yetkili onarım ve bakım servislerinin yaygınlaştırılması ve halka açık bir veritabanı altyapısı oluşturulması sağlanacak.